Znak towarowy w Niemczech

Kwestia rozprowadzania towarów w Niemczech, wykonywania usług w Niemczech lub prowadzenia reklamy pod daną nazwą firmy związana jest przede wszystkim z posiadaniem praw do znaku towarowego przez daną firmę.

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw. Znakiem towarowym może być w szczególności: wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

Przez uzyskanie prawa ochronnego do znaku towarowego nabywa się prawo wyłącznego używania tego znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze państwa, w rejestrze którego dokonano rejestracji. Używanie znaku towarowego może polegać w szczególności na:

- umieszczaniu tego znaku na towarach wskazanych w rejestracji i ich opakowaniu oraz na wprowadzaniu takich towarów do obrotu;

- umieszczaniu tego znaku na dokumentach związanych z wprowadzeniem towarów do obrotu lub dokumentach związanych ze świadczeniem usług;

- posługiwaniu się tym znakiem w celach reklamowych i marketingowych.

Ochrona znaku towarowego odbywa się terytorialnie rzecz biorąc na różnych obszarach, tzn. albo na obszarze jednego państwa, albo na obszarze całej Europy, albo na obszarze całego świata. Odpowiednio do tego istnieją: wewnątrz narodowe rejestry znaków towarowych w każdym państwie obowiązujące na terenie danego państwa, europejski rejestr znaków towarowych obowiązujący na całą Europę oraz międzynarodowy rejestr znaków towarowych obowiązujący na prawie cały świat (87 państw).

Postępowanie rejestrowe dla poszczególnych rejestrów przedstawia się w sposób następujący:

Rejestracja na terenie Niemiec

Jednostką odpowiedzialną za prowadzenie rejestru znaków towarowych na terytorium Niemiec jest niemiecki urząd patentowy (Deutsches Patent- und Markenamt, DPMA).

Wniosek o rejestrację składa się na specjalnym przeznaczonym do tego urzędowym formularzu. Opłata od wniosku o wpis znaku towarowego do rejestru wynosi 300,00 EUR i obejmuje do trzech zgłaszanych zakresów towarów i usług, na które ma się rozciągać ochrona znaku towarowego. Od każdego kolejnego zgłaszanego zakresu towarów i usług pobierana jest dodatkowa opłata w wysokości 100,00 EUR.

Po wpłynięciu wniosku do DPMA, niemiecki urząd patentowy przystępuje do badania wniosku pod względem spełnienia przesłanek formalnych. Następnie wniosek jest sprawdzany merytorycznie, pod kątem istnienia przesłanek wyłączających możliwość rejestracji danego znaku towarowego. Badanie wniosku przez DPMA trwa z reguły około 6 miesięcy. Możliwe jest złożenie dodatkowego wniosku o przyśpieszenie postępowania w sprawie rejestracji znaku towarowego, który podlega dodatkowej opłacie w wysokości 200,00 EUR.

W przypadku gdy niemiecki urząd patentowy stwierdzi brak przeszkód do rejestracji danego znaku towarowego, dokonuje jego wpisu do prowadzonego przez siebie rejestru znaków towarowych oraz dokonuje ogłoszenia w dzienniku urzędowym. W przypadku udanej rejestracji znaku towarowego, ochrona znaku towarowego rozciąga się na okres od dnia złożenia wniosku o wpis do DPMA.

Od momentu rejestracji znaku towarowego objęty jest on 10 letnią ochroną. Przed upływem tego okresu można przedłużyć ochronę na kolejne 10 letnie okresy. Opłata za przedłużenie jest jednak wyższa i wynosi 750,00 EUR za rejestrację 3 pierwszych dziedzin na które rozciągać ma się ochrona znaku towarowego, oraz 260,00 EUR za każdą kolejną dziedzinę.

W terminie 3 miesięcy od dnia wpisu znaku towarowego do rejestru znaków towarowych prowadzonego przez DPMA, właścicielom starszych praw (np. znaku towarowego, oznaczenia przedsiębiorstwa, firmy) przysługuje prawo do złożenia sprzeciwu na wpis znaku towarowego do rejestru. Sprzeciw taki można oprzeć w szczególności na tym, iż zarejestrowany znak towarowy może być mylony z innym – starszym znakiem towarowym lub oznaczeniem przedsiębiorstwa – wskutek zbytniego podobieństwa obu znaków, oferowanych towarów lub usług.

W przypadku uwzględnienia sprzeciwu przez DPMA, znak towarowy zostaje wykreślony z rejestru znaków towarowych. W przeciwnym razie znak towarowy w dalszym ciągu podlega ochronie. W takim przypadku możliwe będzie w dalszym ciągu dochodzenie wykreślenia znaku w drodze powództwa cywilnego w postępowania sądowym, którego tryb został opisany poniżej.

Sprzeciw od wpisu znaku towarowego do rejestru znaków towarowych podlega opłacie w wysokości 300,00 EUR.

Niezależnie od możliwości wniesienia sprzeciwu, każdy czyje prawo zostało naruszone wskutek rejestracji znaku towarowego w rejestrze znaków towarowych, ma możliwość wniesienia do sądu powszechnego powództwo o wykreślenie takiego znaku towarowego z rejestru, ze względu na jego kolizję z posiadanym przez niego starszym prawem (np. znak towarowy, oznaczenie przedsiębiorstwa, firma).

Sądem wyłącznie właściwym do wniesienia ww. powództwa jest sąd okręgowy (Landgericht) właściwy ze względu na siedzibę pozwanego.

Rejestracja wspólnotowego znaku towarowego

Poprzez rejestrację wspólnotowego znaku towarowego uzyskuje się wpis znaku towarowego w rejestrze znaków towarowych każdego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Jest to dużo tańsza i zdecydowanie mniej czasochłonna alternatywa, w porównaniu do pojedynczej rejestracji znaku towarowego w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej z osobna.

Wnioski o rejestrację wspólnotowego znaku towarowego należy składać do Urzędu Harmonizacji Rynku Wspólnotowego (OAMI), który mieści się w Alicante w Hiszpanii. Wniosek taki podlega opłacie w wysokości 1.050,00 EUR i obejmuje do trzech dziedzin, na które ma zostać zastrzeżony dany znak towarowy. Objęcie ochroną każdej kolejnej dziedzina kosztuje dodatkowe 150,00 EUR.

Po otrzymaniu wniosku urząd bada wniosek pod względem formalnym. Następnie sporządzony zostaje raport, który zostaje przekazany do wszystkich krajowych urzędów patentowych państw członkowskich Unii Europejskiej. Następnie urzędy te badają zgodność wniosku z wymaganiami prawa ochrony znaków towarowych, obowiązujących w ich prawie krajowym. W przypadku braku przeszkód, następuje rejestracja wspólnotowego znaku towarowego. Na tej podstawie, znak towarowy zostaje zarejestrowany w urzędach patentowych poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej i podlega ochronie na ich terytorium na równi z ochroną, jakiej podlegają krajowe zarejestrowane znaki towarowe.

W ostatnich latach nastąpiło znaczne skrócenie czasu oczekiwania na zarejestrowanie wspólnotowego znaku towarowego, aczkolwiek wynosi on wciąż około 26 tygodni.

Przed końcem upływu 10 letniego okresu ochronnego znaku towarowego, można przedłużyć ochronę o kolejne okresy 10 letnie. Opłata za przedłużenie ochrony znaku towarowego jest wyższa i wynosi odpowiednio 1.500 EUR za pierwsze 3 dziedziny dla których ma zostać przedłużona ochrona znaku towarowego oraz 400,00 EUR za każdą kolejną dziedzinę która ma podlegać ochronie.

Rejestracja międzynarodowego znaku towarowego

Rejestracją międzynarodowych znaków towarowych zajmuje się Światowa Organizacja Praw Autorskich (World Intellectual Property Organisation, WIPO) z siedzibą w Genewie w Szwajcarii, w ramach ustalonego w Madrycie porozumienia w sprawie Międzynarodowego Systemu Ochrony Znaków Towarowych. Na podstawie ww. porozumienia, możliwa jest jednoczesna rejestracja znaku towarowego w aż do 87 krajach członkowskich WIPO.

Rejestracja międzynarodowego znaku towarowego wymaga uprzedniej rejestracji znaku towarowego w co najmniej jednym kraju członkowskim WIPO. Następnie, po zarejestrowaniu danego znaku towarowego przez krajowy urząd patentowy, należy złożyć do tego krajowego urzędu patentowego wniosek o rejestrację międzynarodowego znaku towarowego.

We wniosku o rejestrację międzynarodowego znaku towarowego należy określić państwa, w których ma zostać zarejestrowany międzynarodowy znak towarowy. Można na podstawie jednego wniosku żądać rejestracji we wszystkich 87 krajach członkowskich WIPO lub tylko w części z nich.

Opłata od wniosku jest zależna od tego w ilu krajach ma zostać zarejestrowany znak towarowy. Dla przykładu wniosek o rejestrację znaku towarowego we wszystkich 87 krajach członkowskich WIPO podlega opłacie w wysokości ok. 22.000 CHF.

Po otrzymaniu wniosku i sprawdzeniu przesłanek formalnych wniosku, WIPO przesyła jego kopię do urzędów patentowych wszystkich państw członkowskich, które zostały określone we wniosku. Następnie urzędy patentowe tych państw przeprowadzają kontrolę zgodności wniosku z przepisami obowiązującymi w ich krajowym systemie prawnym, a następnie informują o wyniku tej kontroli WIPO. Po otrzymaniu potwierdzenia przez WIPO od wszystkich krajów członkowskich badających wniosek, międzynarodowy znak towarowy zostaje zarejestrowany.

W zależności od ilości państw, w których ma nastąpić rejestracja, oczekiwanie na zarejestrowanie znaku towarowego może wynosić nawet 18 miesięcy.

Po zarejestrowaniu międzynarodowego znaku towarowego, podlega on ochronie przez 10 lat od dnia wpisu. Przed upływem okresu tej ochrony, możliwe jest jej wielokrotne przedłużenie o dalsze 10 letnie okresy.

Osoba kontaktowa w sprawach prawa firm w Niemczech:

Adwokat w Niemczech Dr Jacek Franek
Specjalista do spraw polsko-niemieckich

e-mail: jacek-franek@jacek-franek.com
tel. 22 622 95 96
faks 22 622 12 85