Formy prawne działalności firmowej w Niemczech
Firmę w Niemczech można założyć albo w formie samodzielnego przedsiębiorstwa z główną siedzibą w Niemczech albo w formie niesamodzielnej – tzn. jako filię polskiego przedsiębiorstwa. Poniżej znajdziecie Państwo podstawowe informacje na temat prawnych form przedsiębiorstwa na terenie Niemiec:
I. Forma samodzielna przedsiębiorstwa
Co się tyczy samodzielnych przedsiębiorstw, to prawo niemieckie, podobnie jak prawo polskie, oferuje możliwość tworzenia:
- spółek osobowych (tzn. spółka cywilna – Gesellschaft des bürgerlichen Rechts, w skrócie GbR; spółka jawna – offene Handelsgesellschaft, w skrócie oHG; spółka komandytowa – Kommanditgesellschaft w skrócie KG; spółka z o.o. sp. komandytowa – Gesellschaft mit beschränkter Haftung & Compagnie Kommanditgesellschaft, w skrócie GmbH & Co. KG)
- spółek kapitałowych (sp. z o.o. – Gesellschaft mit beschränkter Haftung, w skrócie GmbH; spółka akcyjna – Aktiengesellschaft, w skrócie AG, spółka komandytowo-akcyjna – Kommanditgesellschaft auf Aktien, w skrócie KGaA)
- bądź też prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej na własny rachunek (Ein-Mann-Firma lub Einzelunternehmen)
Te trzy główne formy firm w Niemczech przedstawiają się w sposób następujący:
1. Spółki osobowe
Cechą charakterystyczną niemieckich spółek osobowych jest to, że co do zasady za zobowiązania spółki odpowiada zarówno sama spółka, jak i jej wspólnicy. Do utworzenia tych spółek w Niemczech nie jest konieczne wniesienie kapitału zakładowego. Niemiecką spółkę cywilną tworzy co najmniej dwóch wspólników. Zaleca się uregulowanie praw i obowiązków wspólników w umowie pisemnej. W przeciwnym razie zastosowanie znajdą regulacje ustawowe, zawarte w niemieckim kodeksie cywilnym (Bürgerliches Gesetzbuch, w skrócie BGB). W niemieckiej spółce jawnej wszyscy wspólnicy odpowiadają osobiście całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. W niemieckiej spółce komandytowej wyróżnia się dwa rodzaje wspólników. Jeden z nich – komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem, drugi natomiast – komandytariusz odpowiada tylko do wysokości wniesionego wkładu. Zarówno spółka jawna, jak i spółka komandytowa muszą być zarejestrowane w rejestrze handlowym. Niemiecka spółka z o.o. sp. komandytowa jest formą szczególną, w której osobiście odpowiedzialnym całym swoim majątkiem wspólnikiem, czyli komplementariuszem, jest spółka GmbH, a komandytariuszem jest osoba fizyczna. Forma ta umożliwia ograniczenie odpowiedzialności.
2. Spółki kapitałowe
W spółkach kapitałowych wspólnicy nie ponoszą osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Za zobowiązania odpowiada jedynie spółka, choć istnieją od tej zasady pewne wyjątki podyktowane względami ochrony wierzycieli spółki. Największą popularnością spośród spółek kapitałowych cieszą się spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung, w skrócie GmbH). Minimalny kapitał zakładowy tej spółki wynosi 25.000 EUR, choć możliwe jest także utworzenie Mini-GmbH o kapitale zakładowym 1 EUR. Możliwe jest utworzenie spółki przez jedną osobę – tzw. Ein-Mann-GmbH. Utworzenie GmbH wymaga zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego. Spółka akcyjna (Aktiengesellschaft, w skrócie AG) wybierana jest w Niemczech tylko w przypadku dużych przedsiębiorstw. Jest ona formą prawną, która umożliwia łatwy dostęp do licznych rynków finansowych, jednakże stawia z tego powodu wysokie wymagania formalne mające na celu ochronę akcjonariuszy. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 50.000 EUR. Spółka komandytowo-akcyjna (Kommanditgesellschaft auf Aktien, w skrócie KGaA) charakteryzuje się tym, że osobiście odpowiedzialni akcjonariusze, czyli komplementariusze podlegają co do zasady regułom spółek osobowych i mogą być wykluczeni z funkcji zarządu, a komandytariusze wnoszą kapitał akcyjny, ale nie odpowiadają osobiście swoim majątkiem.
3. Jednoosobowa działalność gospodarcza
Jednoosobowa działalność gospodarcza (Ein-Mann-Firma lub Einzelunternehmen) może być prowadzona w Niemczech jedynie pod własnym imieniem i nazwiskiem. Do podjęcia tej działalności w Niemczech nie jest wymagany żaden kapitał zakładowy. Należy jednak pamiętać, że w tym przypadku przedsiębiorca za zobowiązania spółki odpowiada wobec niemieckich dłużników osobiście całym swoim majątkiem.
II. Forma niesamodzielna przedsiębiorstwa
Filia (Filiale) polskiego przedsiębiorstwa może zostać założona w dwóch różnych formach prawnych – jako przedstawicielstwo polskiego przedsiębiorstwa lub jako jego oddział. Zarówno przedstawicielstwo, jak i oddział nie są z prawnego punktu widzenia samodzielnymi przedsiębiorstwami, lecz dzielą byt prawny polskiego przedsiębiorstwa macierzystego.
1. Przedstawicielstwo
Przedstawicielstwo w Niemczech (Repräsentanz lub Betriebsstätte) nie ma w ogóle samodzielnego bytu prawnego. Niemieckie przedstawicielstwo jest jedynie częścią polskiego przedsiębiorstwa i nie występuje pod swoją własną nazwą, lecz pod nazwą owego przedsiębiorstwa. Przedstawicielstwo nie prowadzi własnej księgowości i nie może posiadać własnego majątku firmowego – księgowość prowadzona jest przez macierzyste przedsiębiorstwo polskie i do niego też należy majątek firmowy. Przedstawicielstwo nie posiada osobowości prawnej i nie podlega wpisowi do rejestru handlowego (Handelsregister), a tylko wpisowi do ewidencji gospodarczej (Gewerbeanmeldung).
2. Oddział
Drugą formą prawną dla założenia filii polskiego przedsiębiorstwa w Niemczech jest forma oddziału (Zweigniederlassung) polskiej spółki. Oddział ma o wiele większą samodzielność aniżeli przedstawicielstwo, ponieważ posiada on własny majątek i prowadzi odrębną od macierzystej spółki księgowość (która musi być zgodna z niemieckim prawem rachunkowym). Niemiecki oddział nie musi posiadać jednak kapitału zakładowego, ponieważ ten posiada już spółka macierzysta w Polsce. Oddział musi jednak czynić zadość przeróżnym formalnym wymogom podyktowanym przez niemieckie prawo, m.in. musi posiadać stałego przedstawiciela na terenie Niemiec, tzw. kierownika oddziału, który reprezentuje go na zewnątrz i na którego ręce doręczana jest wszelka oficjalna korespondencja do oddziału. Występuje on ponadto pod własną nazwą. Oddział podlega zarówno wpisowi do rejestru handlowego (Handelsregister), jak i wpisowi do ewidencji gospodarczej (Gewerbeanmeldung).
Osoba kontaktowa w sprawach prawa firm w Niemczech:
Adwokat w Niemczech Dr Jacek Franek
Specjalista do spraw polsko-niemieckich
e-mail: jacek-franek@jacek-franek.com
tel. 22 622 95 96
faks 22 622 12 85
